طلاق به معنای پایان رسمی و قانونی یک ازدواج است و یکی از رویدادهای استرس‌زا در زندگی فردی و خانوادگی محسوب می‌شود. این رویداد می‌تواند پیامدهای روانی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی برای زوجین و فرزندان داشته باشد.
علل طلاق ترکیبی از عوامل فردی، بین‌فردی و اجتماعی هستند. عواملی مانند: اختلافات شخصیتی، مشکلات ارتباطی، تعارض‌های مداوم، عدم رضایت زناشویی،خیانت، خشونت خانگی، فشارهای اقتصادی و تفاوت‌های فرهنگی یا ارزشی از شایع‌ترین دلایل هستند.
پیامدهای روانی طلاق شامل: اضطراب، افسردگی، کاهش عزت‌نفس، احساس تنهایی، استرس مزمن و اختلالات خواب است. همچنین، مشکلات اجتماعی مانند: کاهش حمایت اجتماعی، تغییر شبکه دوستان و فشارهای خانوادگی نیز شایع است. برای کودکان، طلاق والدین می‌تواند اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدتی بر سلامت روان، عملکرد تحصیلی و روابط اجتماعی داشته باشد. میزان تأثیرگذاری به سن کودک، نحوه مدیریت جدایی والدین و حمایت‌های اجتماعی بستگی دارد.
روش‌های پیشگیری از طلاق شامل: آموزش مهارت‌های پیش از ازدواج، آموزش مهارت‌های ارتباطی و حل‌تعارض، مشاوره زوجین و روان‌درمانی پیشگیرانه است. این مداخلات به زوجین کمک می‌کنند تا تعارض‌ها را به شکل سازنده مدیریت کرده و رضایت زناشویی را افزایش دهند. در صورت وقوع طلاق، مشاوره فردی و خانوادگی نقش مهمی در کاهش پیامدهای روانی دارد. آموزش مهارت‌های مقابله با استرس، حمایت اجتماعی و تنظیم هیجانات می‌تواند به بهبود وضعیت روانی و اجتماعی افراد کمک کند. برنامه‌های میانجی‌گری و حل‌تعارض نیز می‌توانند فرآیند طلاق را برای زوجین و فرزندان تسهیل کنند و اثرات منفی آن را کاهش دهند.
مطالعات نشان داده‌اند که؛ زوجینی که از مهارت‌های ارتباطی و حل‌تعارض بهره‌مند هستند، احتمال طلاق کمتری دارند و حتی در صورت جدایی، با کیفیت زندگی و سازگاری روانی بهتری مواجه می‌شوند.
حمایت از فرزندان شامل: ایجاد محیط امن، کاهش تعارض‌های والدین در حضور کودک، حفظ ارتباط مثبت با هر دو والد و آموزش مهارت‌های هیجانی است. این اقدامات اثرات منفی طلاق بر کودکان را کاهش می‌دهند.
در نهایت، طلاق یک فرآیند پیچیده و پرچالش است، اما با مداخلات علمی، آموزش مهارت‌ها، حمایت خانواده و مشاوره، می‌توان پیامدهای روانی و اجتماعی آن را کاهش داد و مسیر بازسازی زندگی سالم و رضایت‌بخش را تسهیل کرد.
منابع:
۱. Amato, P. R., & Previti, D. (2003). People’s reasons for divorcing: Gender, social class, the life course, and adjustment. Journal of Family Issues, 24(5), 602–۶۲۶.