لکنت زبان چیست؟
لکنت زبان، یا همان مِن مِن کردن، اختلال روانی گفتار در دوران کودکی است؛ که شامل مشکلات مکرر و قابل توجهی در روانی و جریان گفتارِ طبیعی می شود. افراد دارای لکنت زبان، میدانند که می خواهند چه بگویند، ولی در بیان آن مشکل دارند. مثلا ممکن است در بیان یک کلمه، هجا، صامت (حروف بیصدا)، یا مصوت (حروف صدادار) به مشکل برخورند، و آن را با تکرار و یا طولانی ادا کنند. و یا مثلا زمانی که به یک کلمه یا صدای دشوار میرسند، مکث میکنند زیرا در بیانِ آن مشکل دارند.
لکنت زبان در میان کودکان خردسال طبیعی است زیرا در مسیر یادگیری برای کسب مهارتِ صحبت کردن هستند، و مهارتهای کلامی و زبانی آنها آنقدر رشد نیافته تا بتوانند منظور خود را در قالب کلمات، و هجاها بیان کنند. اما چیزی که مسلم است این است که بسیاری از این کودکان از این مرحله رشدی به راحتی و بدون مشکل عبور میکنند.
اما، در برخی مواقع، لکنت زبان میتواند بیماری مزمنی شود که تا بزرگسالی ادامه یافته و بر عزت نفس و تعامل فرد با دیگران اثر بگذارد.
کودکان و بزرگسالانی که لکنت دارند، میتوانند از درمانهایی مانند گفتاردرمانی، دستگاههای الکترونیکی برای بهبود مهارت روانی در کلام، یا درمان شناختی رفتاری سود ببرند.
کسب مشاوره
جهت ارتباط با کارشناسان ما می توانید در 24 ساعت شبانه روز از طریق دکمه واتس اپ به ما پیام دهید. کارشناسان ما در اولین فرصت با شما تماس میگیرند.
همچنین میتوانید در ساعات مشخص شده از طریق تماس تلفنی اقدام کنید یا فرم دریافت مشاوره را تکمیل کنید.
علائم و نشانگان لکنت زبان
علائم و نشانگان لکنت زبان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
- طولانی ادا کردنِ یک کلمه یا صداها در یک کلمه
- تکرار یک صدا، هجا، یا یک کلمه
- سکوتی کوتاه برای بیانِ برخی هجاها یا کلمات، یا مکث در حین ادای یک کلمه (کلمۀ شکسته)
- استفاده از هجاهایی مثل “امم” زمانی که حدس میزند در ادای کلمه بعدی به مشکل خواهد خورد
- تنش، سفتی، یا حرکت بیش از حدِ صورت، یا قسمت بالای بدن برای تولید یک کلمه
- اضطراب برای صحبت کردن
- توانایی محدود در برقراری ارتباط موثر
لکنت زبان میتواند با موارد زیر همراه باشد:
- چشمک زدن سریع چشم
- لرزش خفیف لب یا فک
- تیکهای صورت
- تکان سریع سر
- مُشتهای گره کرده
لکنت زبان ممکن است در موارد زیر بدتر شود:
- هیجان زدگی
- خستگی
- تحت استرس بودن
- خودآگاهی نسبت به خود
- عجله داشتن
- تحت فشار بودن
- موقعیتهایی مانند صحبت در جمع، یا صحبت با تلفن
با این حال، این افراد در مواقع صحبت با خودشان، و یا حین آواز خواندن با دیگران، و هم کلامی با آنها، میتوانند بدون لکنت صحبت کنند.
چه زمانی باید به گفتاردرمانگر مراجعه کرد؟
کودکان در سنین 2 تا 5 سال، دورههایی از رشد کلامی را طی میکنند که برای اکثرشان لکنت زبان بخشی از مسیر یادگیری در جهت صحبت کردن است و به بخودی خود بهبود مییابد. اما برای برخی دیگر، لکنت زبان ادامه یافته و به خدمات درمانی نیاز می یابند.
در موارد زیر لازم است به گفتاردرمانگر مراجعه کنید:
- لکنت زبان بیش از 6 ماه طول بکشد
- فرد علاوه بر لکنت زبان به سایر مشکلات گفتاری یا زبانی مبتلا باشد
- با بزرگتر شدن کودک، لکنت زبان ادامه یافته و یا حتی بیشتر گردد
- لکنت زبان همراه با انقباض عضلانی یا تقلایی آشکار برای صحبت کردن رخ دهد
- این مشکل بر توانایی برقراری ارتباط موثر در مدرسه، محل کار، یا تعاملات اجتماعی تاثیر بگذارد
- در مواقعی که نیاز به صحبت کردن وجود دارد، فرد دچار اضطراب یا مشکلات هیجانی مانند ترس، یا اجتناب از موقعیت میشود
- لکنت زبان از بزرگسالی شروع شود
علل ابتلا (سبب شناسی):
محققان به بررسی علل زمینهای لکنت زبان ادامه میدهند، که ممکن است عوامل متعددی در آن دخیل باشند. دلایل احتمالیِ لکنت زبان به قرار زیراند:
- ناهنجاری هایی در کنترل حرکتی گفتار. مانند اختلال در زمانبندی و هماهنگی حسی – حرکتی ممکن است در لکنت زبان تاثیرگذار باشد.
- ژنتیک. لکنت زبان معمولا در خانوادهها دیده میشود، که به نظر میرسد میتواند ناشی از ناهنجاریهای ژنتیکی (ارثی) باشد.
- سکته مغزی، آسیب مغزی تروماتیک، یا سایر اختلالات مغزی، میتواند باعث کندی گفتار، مکث یا تولید صداهای تکراری شود (لکنت نورولوژیک).
- پریشانی هیجانی. روانی در کلام میتواند حتی در مواقعی که فرد دچار پریشانی هیجانی، نگرانی، اضطراب، یا تحت فشار باشد، دچار اختلال شود؛ حتی اگر فرد قبلا لکنت زبان نداشته باشد. این شرایط میتواند فرد دارای لکنت زبان را بیشتر از سایرین در بیان روانِ کلمات دچار مشکل کند.
مشکلات گفتاریای که پس از وقوعِ ضربهای روحی روانی (تروما) رخ میدهد، اختلالی غیرمعمول است که مانند لکنت زبان رشدی که در بالا به آن اشاره شد، نیست و درمانی از نوع دیگر میطلبد.
عوامل خطر (ریسک):
احتمال ابتلا به لکنت زبان در مردان بسیار بیشتر از زنان است.
عواملی که خطر ابتلا به لکنت زبان را افزایش میدهد به قرار زیرند:
- تاخیرِ رشدی در کودکی. مانند کودکان مبتلا به اختلال تاخیر رشدی یا سایر مشکلات گفتاری.
- داشتنِ اقوام و بستگانی مبتلا به لکنت زبان. سابقه ارثی در خانواده و اقوام نزدیک.
- استرس و اضطراب. سابقه استرس در خانواده، انتظارات بالای والدین از فرزندان، یا انواع دیگر فشارها میتواند لکنت زبان را تشدید کند.
عوارض لکنت زبان
لکنت زبان میتواند منجر به موارد زیر شود:
- مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
- داشتن اضطراب در زمانِ صحبت کردن
- اجتناب از صحبت یا موقعیت هایی که نیازمند صحبت کردن است
- از دست دادنِ فرصتِ مشارکت و موفقیت در اجتماع، مدرسه و محیط کار
- قرارگیری در معرض آزار، اذیت، قُلدُری و مسخره شدن
- عزت نفس پایین