اختلال وسواس اجباری چیست؟
اختلال وسواس اجباری(OCD) یک بیماری با الگویی از افکار و ترس های ناخواسته (وسواس) است که فرد را به انجام رفتارهای تکراری و اجباری سوق می دهد. این وسواس‌ها و اجبارها در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کنند و باعث ناراحتی فرد می‌شوند.
فرد مبتلا به اختلال وسواس اجباری سعی می کند وسواس های خود را نادیده بگیرد یا متوقف کند، اما این کار فقط ناراحتی و اضطراب فرد را افزایش می دهد. در نهایت، احساس می کند برای کاهش استرس خود مجبور به انجام اعمال اجباری است. علیرغم تلاش برای نادیده گرفتن یا خلاص شدن از شر افکار یا تمایلات آزاردهنده، این افکار همچنان برمی گردند. این اختلال منجر به رفتارهای تشریفاتی بیشتر می شود (چرخه معیوب OCD).
فرد مبتلا به OCD اغلب حول موضوعات خاصی متمرکز است – به عنوان مثال، ترس بیش از حد از آلوده شدن به میکروب. برای کاهش ترس از آلودگی، ممکن است فرد به اجبار دستان خود را بشوید تا زمانی که زخم و ترک بخورند.
کسب مشاوره
جهت ارتباط با کارشناسان ما می توانید در 24 ساعت شبانه روز از طریق دکمه واتس اپ به ما پیام دهید. کارشناسان ما در اولین فرصت با شما تماس میگیرند.
همچنین میتوانید در ساعات مشخص شده از طریق تماس تلفنی اقدام کنید یا فرم دریافت مشاوره را تکمیل کنید.
علائم اختلال وسواس اجباری
فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری اجباری، معمولاً هم شامل وسواس و هم اجبار است. اما ممکن است فقط علائم وسواس یا فقط علائم اجبار را داشته باشد. این افراد رفتارهای وسواس گونه و اجبارهای بیش از حد یا غیرمنطقی دارد که این رفتارها در کارهای روزمره و اجتماعی، مدرسه یا کار فرد اختلال ایجاد می کنند و زمان زیادی را از فرد میگیرند. این وسواس‌ها معمولاً زمانی رخ می‌دهند که فرد می‌خواهد به چیزهای دیگری فکر کند یا کار دیگری انجام دهد.
وسواس ها اغلب مضامینی برای خود دارند، مانند:
- ترس از آلودگی یا کثیفی
- شک و سختی در تحمل عدم اطمینان
- علاقه به اشیا منظم و متقارن
- افکار تهاجمی یا وحشتناک در مورد از دست دادن کنترل و آسیب رساندن به خود یا دیگران
- افکار ناخواسته، از جمله پرخاشگری، یا موضوعات جنسی یا مذهبی
نمونه هایی از علائم و نشانه های وسواس عبارتند از:
- ترس از آلوده شدن با لمس اشیایی که دیگران لمس کرده اند
- بررسی های مکرر قفل در یا چک کردن شیر گاز
- استرس شدید در زمان مواجهه با اشیاء نا منظم
- تصاویری از رانندگی با ماشین خود در میان جمعیت
- افکار در مورد فریاد زدن، فحاشی و یا رفتار نامناسب در جمع
- تصورات جنسی ناخوشایند
- اجتناب از موقعیت هایی که می تواند باعث ایجاد وسواس فرد شود، مانند دست دادن
علائم اجبار
اجبارهای OCD رفتارهای تکراری هستند که فرد احساس می کند مجبور به انجام آنها است. این رفتارها یا اعمال ذهنی تکراری به منظور کاهش اضطراب مربوط به وسواس فکری فرد یا جلوگیری از اتفاق بد است. با این حال، درگیر شدن در اجبارها هیچ لذتی به همراه ندارد و ممکن است تنها یک تسکین موقتی از اضطراب باشد.
زمانی که فرد، افکار وسواسی دارد، ممکن است قوانین یا تشریفاتی بسازد که به آنها کمک می کند تا اضطراب خود را کنترل کند. این اجبارها بیش از حد هستند و اغلب به طور واقع بینانه با مشکلی که قصد رفع آن را دارند، مرتبط نیستند.
مانند وسواس، اجبارها معمولاً دارای مضامینی مانند:
- شستشو و نظافت
- چک کردن
- شمارش هر چیزی
- نظم و ترتیب
- پیروی از یک روال سخت
- خواستار اطمینان خاطر
نمونه هایی از علائم و نشانه های اجبار عبارتند از:
- شستن دست ها تا زمان زخم شدن پوست
- چک کردن مکرر درها برای اطمینان از قفل بودن آنها
- چک کردن مکرر اجاق گاز برای اطمینان از خاموش بودن
- شمارش با الگوهای خاص
- تکرار بی صدا یک دعا، کلمه یا عبارت
چیدن دقیق اشیا خود به صورت یکسان
شدت اختلال وسواس اجباری
OCD معمولا در سنین نوجوانی یا جوانی شروع می شود، اما می تواند در دوران کودکی شروع شود. علائم معمولاً به تدریج شروع می شوند و در طول زندگی از نظر شدت متفاوت هستند. انواع وسواس ها و اجبارهایی که فرد تجربه می کند نیز می تواند در طول زمان تغییر کند. علائم معمولاً زمانی بدتر می شوند که فرد مبتلا استرس بیشتری را تجربه کند. OCD که معمولاً یک اختلال مادام العمر در نظر گرفته می شود، می تواند علائم خفیف تا متوسط داشته باشد یا آنقدر شدید و وقت گیر باشد که ناتوان کننده شود.
علل اختلال وسواس اجباری
علت اختلال وسواس فکری اجباری(OCD) به طور کامل شناخته نشده است. نظریه های اصلی در این زمینه به شرح زیر است:
علل زیستی: OCD ممکن است نتیجه تغییرات در عملکردهای شیمیایی طبیعی بدن یا کنش های مغز باشد.
ژنتیک: OCD ممکن است یک جزء ژنتیکی داشته باشد، اما ژن های خاصی تا کنون شناسایی نشده اند.
یادگیری. ترس های وسواسی و رفتارهای اجباری را می توان از مشاهده رفتارهای اعضای خانواده آموخت یا به تدریج در طول زمان یاد گرفت.
عوامل خطر اختلال وسواس اجباری
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به اختلال وسواس فکری اجباری(OCD) را افزایش دهند عبارتند از:
سابقه خانوادگی. داشتن والدین یا سایر اعضای خانواده مبتلا به این اختلال می تواند خطر ابتلا به OCD را افزایش دهد.
رویدادهای استرس زا: اگر فرد در زندگی رویدادهای آسیب زا یا استرس زا را تجربه کرده باشد، ممکن است خطر ابتلا به این اختلال افزایش یابد. این واکنش ممکن است به هر دلیلی باعث ایجاد افکار مزاحم، رفتارهای تشریفاتی و پریشانی عاطفی شود.
سایر اختلالات سلامت روان: OCD ممکن است با سایر اختلالات سلامت روان، مانند اختلالات اضطرابی، افسردگی، سوء مصرف مواد یا اختلالات تیک مرتبط باشد.
عوارض اختلال وسواس اجباری
مشکلات ناشی از اختلال وسواس فکری اجباری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- زمان بیش از حد صرف کردن بدلیل درگیر شدن در رفتارهای تشریفاتی
- مسائل بهداشتی، مانند درماتیت تماسی ناشی از شستن مکرر دست ها
- مشکل در حضور در محل کار، مدرسه یا فعالیت های اجتماعی
- روابط آشفته
- کیفیت پایین زندگی
- افکار و رفتارهای خودکشی