جمعیت جهان به سرعت در حال پیر شدن است.پیش بینی می­شود تا سال ۲۰۵۰ جمعیت سالمندی جهان دو برابر خواهد شد. یعنی از %۱۲ کنونی به ۲۲% می­رسد. به طور دقیق­تر افراد بالای ۶۰ سال ازعدد ۹۰۰ میلیون به ۲میلیارد نفر، خواهد رسید!

افراد سالمند با چالش­های سلامت فیزیکی و روانی روبرو هستند که احتیاج به تشخیص دارد. مشکلات سلامت روان توسط متخصصان و خود افراد سالمند تشخیص داده می­شوند، اما متاسفانه با توجه به انگ­های مرتبط با مشکلات روانی، میلی برای دریافت کمک از سوی افراد سالمند وجود ندارد.

ریسک فاکتورها برای سلامت روان سالمندان:

عوامل متعدد استرس در هر مرحله از زندگی وجود دارد. افراد مسن نیز مانند سایر افراد، استرس­های معمول زندگی را تجربه می­کنند، علاوه بر آن استرس­های خاصی وجود دارند که مربوط به سال­های پایانی زندگی است، این استرس­ها ناشی از روند از دست دادن چشمگیر ظرفیت­ها و کاهش توانایی­های(عملکردی)، (برای مثال کاهش توانایی حرکتی، دردهای مزمن، ضعف و دیگر مسائل سلامتی) است، از سوی دیگر اتفاقاتی متاثر از کاهش سطح اقتصادی و اجتماعی به دلیل بازنشستگی( که برخی از آنان نیازمندان مراقبت طولانی هستند). باعث انزوا، تنهایی و یا تنش روان شناختی در این افراد  می­شود. بر اساس پژوهش­های معتیر، بین سلامت روان و سلامت جسمانی رابطه مستقیم وجود دارد. سالمندان نسبت  به افراد جوان­تر درگیر بیماری­هایی مانند قلبی وعروقی هستند به همین دلیل، به احتمال زیاد مستعد افسردگی هستند، که می­تواند اثرات منفی در نتایج درمانی آنان داشته باشد.

این موضوع بسیار با اهمیت است که افراد سالمند می­توانند قربانی سوءاستفاده­هایی از جمله توهین فیزیکی، کلامی، روانی، جنسی، رها شدگی، کم توجهی و در نهایت آسیب جدی به کرامت انسانی، شوند. شواهد اخیر نشان داده است از هر ۶ فرد مسن ۱ نفر مورد سوءاستفاده قرار می­گیرد. این تجربه نه فقط باعث آسیب فیزیکی بلکه منجر به آسیب­های جدی تر می­شود و حتی در شرایطی موجب پیامدهای روان شناختی ماندگار مانند افسردگی و اضطراب گردد.

منبع:سازمان بهداشت جهانی

تعریف سازمان بهداشت جهانی از واژه "سلامت" بدین­گونه است:”حالتی از بهزیستی کامل جسمانی، روانی واجتماعی نه صرفاً نداشتن بیماری یا ناتوانی جسمی". مطابق این تعریف، سلامت روان بخشی جدایی­ناپذیر سلامت می­باشد،که می­بایست شناسایی و در صورت وجود اختلال، درمان شود.

به همین دلیل سلامت روان به عنوان قسمتی از وظایف سلامت همگانی در حال پر رنگ شدن می­باشد. بر این اساس وظایف مذکور می­تواند در راستای برنامه­ریزی و هدف­گزاری حوزه سلامت همگانی و ارتقاء سلامت مورد توجه قرار گیرد، همانطور که تاکنون دربخش پیشگیری و بیماری­های مزمن چنین اقداماتی صورت گرفته است. در این مسیر با چالش­هایی از قبیل چگونگی شناسایی ریسک فاکتورها، افزایش آگاهی درمورد اختلالات روان و به طور همزمان ارزیابی اثربخشی درمان­ها،برداشتن انگ­ها از اختلالات روان ، از بین بردن نابرابری­ها در ارایه خدمات و نهایتاً بهبود در ارزیابی خدمات مواجه هستیم. سلامت روان در سالمندی به اندازه سلامت جسمانی در این دوره از زندگی مورد توجه و با اهمیت است.

Reference: Centers for Disease Control and Prevention and National Association of Chronic Disease Directors

منبع: مراکز کنترل و پیشگیری بیماریها و انجمن ملی مدیران بیماری های مزمن آمریکا

دمانس:

دمانس سندرمی است که به طور معمول ماهیتی پیشرونده و مزمن دارد، که با زوال در حافظه، تفکر، تخریب رفتار و ناتوانایی در انجام فعالیت­های روزانه همراه می­باشد.پیش بینی می­شود که حدود ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به دمانس باشند که تقریبا  60%  از این افراد در کشورهایی با درآمد متوسط و یا پایین زندگی می­کنند. همچنین با توجه به جمعیت کلی دمانس پیش بینی می­شود که در سال ۲۰۳۰ این جمعیت به ۸۲ میلیون نفر و در سال ۲۰۵۰ به ۱۵۲میلیون نفر برسد. از نظر هزینه­های مربوط با مراقبت­های پزشکی، اجتماعی و مراقبت­های پرستاری مرتبط با دمانس، این بیماری بار اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی را تحمیل می­نماید. از سویی دیگر فشارهای اقتصادی، هیجانی و فیزیکی در این بیماری، می­تواند باعث به وجود آمدن، استرس طاقت فرسا در خانواده و مراقبان افراد مبتلا  ­گردد. درنتیجه نیاز به حمایت از سوی سیستم­های بهداشتی، اجتماعی، مالی و قانونی هم برای افراد بیمار و هم مراقبان آنان وجود دارد.

افسردگی:

افسردگی رنج بزرگی ایجاد می­کند که می­تواند منجر به اختلال در عملکرد روزانه­ی زندگی شود. با در نظر گرفتن جمعیت جهان، افسردگی به احتمال ۷ % در افراد مسن رخ می­دهد و۷/۵ % از سالخوردگان در افراد بالای ۶۰ سال درگیر این اختلال هستند. افسردگی عموماً در مراحل مراقبت اولیه غیر قابل تشخیص و درمان می­باشد. علائم این اختلال، غالباً نادیده گرفته و درمان نمی­شوند زیرا با سایر مشکلات پیش آمده در سالمندان شباهت دارند. افراد مسن با علائم افسردگی نسبت به افرادی که به بیماری­های مزمن ( از قبیل بیماری­های ریوی، فشار خون ودیابت ) عملکرد ضعیف­تری دارند. جای بسی تاسف، افسردگی باعث افزایش استفاده از خدمات مراقبت های بهداشتی و هزینه های مربوطه می­شود.

منبع: سازمان بهداشت جهانی